رئال- بارسا؛ کدام یک بزرگ ترند؟/ تقابل دو هویت

به بهانه ال کلاسیکوی شنبه، نگاهی داریم به بررسی تاریخ، هویت و افتخارات دو باشگاه بارسلونا و رئال مادرید.

بارسلونا: چیزی بیش از یک باشگاه

به گزارش کاپ، نمی توان برای دستیابی به سایه روشن های باشگاه بارسلونا به تاریخ رجوع نکرد. نمی توان فرهنگ و مردم ایالت کاتالونیا را زیر ذره بین نبرد. همان ایالتی که خوان میرو نقاش از آن سر بر اورد. سالوادور دالی اسطوره سوررئالیسم، مارسل مارتی مجسمه ساز و آنتونو گائودی معمار در آن زندگی می کردند، همین طور پپ گواردیولا، کارلس پویول، ژرارد پیکه و سسک فابرگلاس فوتبالیست، همان ایالتی که جنبش کاتالانیسم در آن برپا شد. جنبش ادبی شکل گرفته در اواخر قرن نوزده که تدریجا و طبعا ترکیب سیاسی پیدا کرد.

جدا از سایر اسپانیا

یکی از ویژگی های این جنبش تاکید بر هویت فرهنگی و تاریخی کاتالونیا بود که خود را از سایر اسپانیایی ها متمایز می خواند. نخستین جلسه حزب بزرگ سیاسی کاتالان ها در اوایل قرن بیستم تشکیل شد و همه اقشار فارغ از شرایط مالی کنار هم نشستند. کاتالونیا این دوران در مقایسه با سایر نقاط اسپانیا صنعتی تر به شمار می رفت و در زمینه تولید و تجارت منسوجات بسیار موفق عمل می کرد. کاتالان ها سیاست های اعمال شده ازسوی حکومت مرکزی را بازدارنده توسعه خود می دانستند. آنها هم مثل باسکی ها خود را در مقایسه با سایر مردم اسپانیا، سختکوش تر و جان سخت تر قلمداد می کردند. باشگاه بارسلونا سال 1899 تاسیس شد و نماینده کاتالونیا و مردمی شد که همیشه خود را برابر قدرت مرکزی مظلومی می خواندند.

جایی برای افتخار کاتالان ها

کاتالان ها در باشگاه بارسلونا نهادی یافتند تا گرد بیایند و به کاتالانی بودن ببالند، نهادی یافتند تا اقتدار و استعدادشان را به رخ کشند. لوگو باشگاه بارسلونا نشان دیرآشنای شهر بارسلونا بود: صلیب سنت جرج نقش بسته کنار پرچم کاتالان. حروف اول باشگاه فوتبال بارسلونا FCB با رنگ آبی و اناری، نقش بسته و آن صلیب و پرچم را به این پیراهن وصل می کرد. این پرچم و آن لوگو، تبلور رویکرد باشگاه و احساسات مردم شهر شد. کاتالانی ها همیشه تیم بارسلونا را «Mas que un club» خواندند؛ یعنی «چیزی بیش از یک باشگاه».

بهشت خارجی ها

بارسلونا خود را از هرگونه پیوند با دولت مرکزی و احزاب سیاسی مبرا دانست و در قالب ناسیونالیسم کاتالان حرکت کرد،  بارسلونا از ابتدای حیاتش خود را در تار و پود ناسیونالیسم کورکورانه غوطه ور نساخت و از حضور بازیکنان خارجی استقبال کرد. اولین واکنش باشگاه بارسلونا نسبت به اهمیت آزادی در استفاده از بازیکنان خارجی در 1902 بروز کرد که طی آن بارسلونا از حضور در رقابت هایی که بازیکنان غیراسپانیایی اجازه بازی نداشتند خودداری کرد. این نکته که نوزده بازیکن از بیست و دو بازیکن بارسلونا در سال 1901 خارجی بودند بازگوکننده سیاست درهای باز بارسلونا به شمار می رفت. به همین دلیل خیلی ها بارسلونا را با ستاره های غیراسپانیایی اشهم به یاد می آورند. با یوهان کرایف هلندی، دیگو مارادونای آرژانتینی، گری لنیکر انگلیسی، مارک هیوز ولزی، هریستو استویچکف بلغاری، گئورگی هجی رومانیایی، لوئیس فیگو پرتغالی یا رونالدو، ریوالدو و روماریو برزیلی.

اهمیت فوتبال

یگانه محلی که مردم کاتالونیا آزادانه و فارغ از ممنوعیت های حکومتی و حضور ماموران دولتی به زبان محلی خود سخن می گفتند، استادیوم بارسلونا بود. به همین دلیل از فوتبال دوران فرانکو به عنوان «سوپاپ اطمینان» نیز یاد می کنند. کارلوس رکساچ، بازیکن سابق و مفسر ورزشی اسپانیا در اشاره به این نکته گفت: «فرانکو تلاش کرد همه رقابت های منطقه ای را محو کند جز رقابت های ناشی از حضور فوتبال را...» و سپس این سیاست را یکی از اشتباهات بزرگ او خواند: «... فرانکو سعی کرد به مدد فوتبال، تنش های جاری در ایالات شورشی و جدایی طلب را تخفیف بخشد. اما او در مورد بارسلونا اشتباه برزگی کرد. در کاتالونیا، احزاب سیاسی اجازه فعالیت نداشتند و از حکومت منطقه ای و بومی نشانی نبود و مردم نمی توانسدتند آزادانه به زبان محلی شان سخن بگویند. بنابراین باشگاه بارسلونا، محفل غرور و عزت نفس کاتالان ها شد و در هر یک از بازی های بارسلونا، تماشاگران به زبان بومی شان حرف زدند و سرودها و آوازهای خودشان را سر دادند.»

جدا از اسپانیا

در عین حال در آمارگیری ای که سال 1995 توسط «مرکز تحقیقات اجتماعی» در کاتالونیا انجام شد فقط 15 درصد کاتالان ها اظهار کردند خود را اسپانیایی نمی دانند و 35 درصد تاکید کردند خود را بیش از آنکه اسپانیایی بدانند کاتان می خوانند. در حقیقت در دهه 1990 نشانه های دلبستگی کاتالان ها به تیم ملی فوتبال اسپانیا هم بروز کرد. خاویر کلمنته مربی اسپانیا بعد از بازی تیمش با مالت در ژوئن 1994 در ورزشگاه نوکمپ از تماشاگران کاتالان که پرچم اسپانیا را در دست گرفتند و به حرکت درآوردند سپاسگرازی کرد. طرفداران بارسلونا پیش از آن طی رقابت های المپیک 1992 اسپانیا نیز واکنشی علیه دولت مرکزی و پرچم اسپانیا نشان نداده بودند. با این وصف همه می دانند اسپانیایی بودن آنها با مادریدی ها تفاوت های بنیادینی دارد. به همین دلیل کسب عنوان قهرمانی جهنان توسط تیم ملی اسپانیا در جام جهانی 2010 با درخشش ستاره های بارسلونا این قهرمانی را نیش دار و دوپهلو کرد.

بخش مربوط به رئال مادرید و معرفی این تیم را اینجا مشاهده کنید.